4 marca obchodzimy 90 rocznicę urodzin Ryszarda Kapuścińskiego, polskiego reportażysty, publicysty, poety i fotografa, zwanego „cesarzem reportażu”. Urodził się w 1932 roku w Pińsku na Polesiu. W 1940 r. uciekł z rodzicami spod sowieckiej okupacji na Mazowsze. Następnie uczył się w Gimnazjum im. Stanisława Staszica. Trenował piłkę nożną w Legii Warszawa pod okiem samego Kazimierza Górskiego i boks (został wicemistrzem juniorów Warszawy w wadze koguciej).
Kapuściński zadebiutował jeszcze przed maturą w 1949 roku w tygodniku „Dziś i Jutro”, publikacją wierszy - otworzyła mu to drogę do dziennikarstwa. Kapuściński początkowo w „Sztandarze Młodych” był gońcem (dzięki czemu poznał takich twórców jak Maria Dąbrowska, Zofia Nałkowska, Leopold Staff czy Julian Tuwim), a z czasem zaczął publikować własne teksty. W październiku 1950 roku zaczął studia na wydziale polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, ale potem przeniósł się na historię, przerywając czasowo pracę w redakcji. W roku 1952 Kapuściński ożenił się z Alicją Mielczarek, studentką medycyny, a w następnym roku urodziła im się córka Zofia. Swoje teksty reporterskie pisał m.in. do „Polityki” i tygodnika „Kultura”. Od 1962 r. był korespondentem zagranicznym PAP. W tym samym roku zadebiutował cyklem reportaży krajowych „Busz po polsku”.
„Reporter pracuje na zasadzie akumulatora – ładuje, zbiera, wchłania w siebie tę całą rzeczywistość, gromadzi materiał, więc wtedy nie ma czasu na pisanie. Paradoks mego zawodu polega na tym, że literatura bierze się z podróży, ale sama podróż uniemożliwia pisanie. Bo podróż jest czasem zbyt cennym, sytuacja podróży jest zbyt cenna, by pisać. – tak pisał o sobie Ryszard Kapuściński w książce „Autoportret reportera” (2006).
Podczas 30 lat pracy korespondenta był świadkiem 27 przewrotów i rewolucji, cztery razy miał być rozstrzelany. Przebywał w Afryce, Ameryce Południowej, Azji, na Kaukazie.
Oprócz podróży i dziennikarstwa pasją Kapuścińskiego była także poezja, w 1986 r. ukazał się tomik wierszy pt. „Notes” a w 1990 r. pierwszy z pięciu tomów „Lapidarium” (kolejne tomy pojawiły się na rynku w 1995, 1997, 2000 i 2002). Trzy lata później do księgarń trafiła „Imperium” – reportaże o upadającym ZSRR. Kolejną publikacją Kapuścińskiego jest „Heban” (1998) – książka, która powraca do tematu afrykańskiego. Jest też autorem m. in. książek: „Wojna futbolowa”, Szachin-szach”, „Cesarz”, „”Podróże z Herodotem”, „Kirgiz schodzi z konia” a także „Autoportret reportera”.
W 2001 roku otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Śląskiego. Ryszard Kapuściński zmarł 23 stycznia 2007 roku w Warszawie w wieku 74 lat. Od 2010 przyznawana jest Nagroda im. Ryszarda Kapuścińskiego za najlepsze książki reporterskie.
Zapraszamy do poznawania twórczości Ryszarda Kapuścińskiego oraz książek opowiadających o jego życiu, dostępne w naszej bibliotece.
